Ma Trận – Bộ phim sinh nhầm thế hệ (P1)

Sau biết bao năm trời, nhiều người mới hiểu được toàn bộ ý nghĩa của bộ phim Ma Trận . Một trong những tuyệt tác của lịch sử điện ảnh thế giới.

Nhiều người sau rất, rất nhiều năm xem Ma Trận, không hiểu được ý nghĩa thực của nó. Thậm chí có không ít người còn phê phán đoạn kết của phim vì nó quá mông lung. Giá trị của phim quả thực mất rất nhiều năm sau ngày nó ra đời. Người ta mới hiểu hết được ý nghĩa. Một số người còn nói Ma Trận sinh nhầm thế hệ. Vì thời bấy giờ bộ phim mang quá nhiều ý tưởng đột phá trong thời kỳ công nghệ máy tính mới bắt đầu lên ngôi. May mắn cho mình là vài năm trước có mò mẫm được vào Matrix 101 và đọc được những đoạn này. Hy vọng mình có thể trở thành “công cụ” chuyển tải những giá trị cốt lõi của Ma Trận cho bạn đọc.

Canh bạc của The Oracle

The Oracle, bà ta là một người vô cùng khéo léo. Suốt bấy lâu chúng ta nghĩ bà chỉ biết làm bánh quy và cho người lạ những viên kẹo, nhưng sự thật bà mới là người điều khiển. Bà điều khiển Neo, Trinity và Morpheus. Bà điều khiển The Merovingian và điều khiển cả The Architect. Nếu ông có một cái đầu bằng xương bằng thịt giờ này chắc nó vẫn quay như chong chóng trước những nước cờ của The Oracle.

The Oracle, thuật lại bằng lời của The Architect. Là một chương trình trực quan được tạo ra với mục đích điều tra tâm lý con người. Vốn xuất hiện từ những ngày đầu của Ma Trận. Bà đã chứng kiến 5 chu trình của Ma Trận và mỗi lần đều dẫn đường cho The One xuyên suốt cuộc hành trình.

Nhưng qua thời gian, mục đích của bà thay đổi: bà học hỏi về tâm lý con người nhiều hơn bất cứ chương trình hay máy móc nào khác. Bà đã thấy họ vùng lên, chiến đấu, gục ngã và lại đứng dậy để tiếp tục bước đi. Bà đã thấy họ sống, yêu và hy sinh. Bà thấy The One đi theo con đường được chọn. Bà thấy mọi người đặt niềm tin vào The One và làm mọi thứ nhằm giúp anh hoàn thành mục đích. Bà thấy tất cả.

Và như đã nói, bà học hỏi. Khi mỗi chu trình của Ma Trận được tái lập. The Oracle học thêm một chút về tâm lý con người. Một chút về lý do khiến họ trở nên đặc biệt. Với nguồn kiến thức này, cùng sự chán ghét trước một cuộc chiến không hồi kết và khao khát thấy con người sánh ngang hàng với máy móc thêm một lần nữa. Chúng ta thấy mục đích hoàn toàn mới cho The Oracle và hành trình tạo nên một canh bạc hết sức thú vị.

Với Neo và chu trình thứ 6 của Ma Trận, The Oracle cuối cùng cũng có ứng viên hoàn hảo để đạt được thứ mình muốn: đó là kết thúc chiến tranh. Cứ mỗi lần The Architect cân bằng phương trình của Ma Trận, bà lại khiến nó mất cân bằng. Đôi chút thông tin bà trao cho Morpheus, Trinity và Neo trong phần phim đầu tiên là một cái đẩy nhẹ nhàng về hướng mình muốn. Nhằm chắc chắn rằng mọi thứ diễn ra theo ý của mình.

Neo không phải là The One? Không sao, bà khiến Neo nghĩ rằng anh chỉ là một kẻ có cũng như không. Giúp được chút nào hay chút đấy. Điều ấy đảm bảo rằng Neo đi theo con đường của một vị anh hùng. Sẵn sàng hy sinh thân mình để mang tới thành công và giúp cho đôi vai nhỏ bé của một hacker không bị đè nặng bởi cả thế giới. Trinity yêu The One? Nó giúp mối liên kết của Neo với nhân loại trở nên rõ ràng hơn. Mối liên kết mạnh mẽ tới một con người cụ thể, cho Neo lựa chọn đúng trong căn phòng của The Architect. Ở đoạn cuối của Ma Trận, Neo không thể chết vì Trinity yêu anh. Và vì thế anh là The One, giúp mối liên kết ấy thiết lập thành công nếu không mạnh mẽ hơn trước.

Trong Reloaded, câu nói “Tôi bảo vệ thứ quan trọng nhất” của Seraph chính là bằng chứng gợi mở cho điều ấy. Chẳng phải The One mới là quan trọng nhất sao? Không hẳn. The One chỉ là một con tốt trong ván cờ của The Oracle. Là một con tốt mang sức ảnh hưởng lớn, nhưng chỉ là một con tốt không hơn. Canh bạc của The Oracle mang rủi ro cao và bà quan trọng hơn tất cả mọi thứ. Đơn giản vì thiếu bà sẽ không còn hy vọng trong việc phá vỡ vòng luân hồi và kết thúc chiến tranh. The Oracle nhìn thấy cơ hội độc nhất trong sự nổi dậy của Smith. Đó là việc đánh mất cân bằng của phương trình Ma Trận và tạo nên một cái kết khác hoàn toàn so với 5 chu trình trước đó.

Vì thế bà sử dụng Seraph để bảo vệ mình cho đến thời điểm quan trọng nhất. Và bà tiếp tục mớm cho Neo từng chút thông tin nhằm đảm bảo anh làm theo đúng tính toán. Trong công viên, bà cho anh một cái vỗ vai và nói rằng anh đã quyết định số mệnh của Trinity. Hẳn nhiên quyết định ấy không phải là để cô chết. Quyết định ấy bắt nguồn từ sự sống, và sự sống đến từ tình yêu. Trở lại phân cảnh trong căn bếp của The Oracle ở phần phim Revolutions, vốn biết Smith đang ở rất gần, bà giúp cho Neo hiểu rằng Smith mới là mục tiêu chứ không phải bè lũ máy móc.

Vai trò của Neo không phải là bước chân vào cuộc chiến, mà là đối mặt Smith, nhưng vì sao? Vì mọi thứ có khởi đầu đều có kết thúc. Bạn, tôi, Smith, cuộc chiến, sự cầm tù của máy móc, tất cả đều có thể và sẽ chấm dứt… Chính vì thế mọi sự hy sinh đều là cần thiết để đạt được cái kết cuối cùng. Sau khi Neo rời đi theo lời bà dặn, bà quyết định hy sinh thân mình cho Smith. Hy vọng Neo nhận ra viễn cảnh trước mắt, rằng nếu anh thất bại đây sẽ là kết thúc của bà. Chính bà điều khiển Smith bằng cách cho hắn khả năng tiên đoán, khiến hẳn trở nên quá tự tin khi thấy cái kết đang tới gần.​

Như The Oracle hy vọng, Neo tới thành phố máy để thương lượng về hiệp ước hòa bình. Và chính thức đối đầu với Smith. Sau cuộc chiến tay đôi, The Oracle tung con át chủ bài, đó là khiến Smith nhắc lại chính lời của mình về việc mọi thứ đều có khởi đầu và kết thúc, cho Neo động lực anh cần.

Anh chấp nhận số phận của mình, khiến phương trình trở nên mất cân bằng và trao quyền điều khiển của Smith cho Dues Ex Machina. Cũng như chính bản thân Smith từng nói “thiếu mục đích ta không thể tồn tại”. Và nay khi Neo – mục đích duy nhất để Smith trở lại, đã bị hủy diệt. Thì hắn chẳng còn gì để tiếp tục nữa. Với cái chết của Neo (phương trình bị mất cân bằng thêm một lần nữa nhờ vào The Oracle), The Architect cân bằng phương trình bằng cách xóa sổ Smith.

Trong phân cảnh cuối cùng, The Architect thừa nhận mình đã bị lừa. Nói với The Oracle là bà vừa chơi một trò chơi vô cùng nguy hiểm. Canh bạc dài hơi và đầy rủi ro của The Oracle đã thành công. Bà mở đường cho sự tồn tại song song và hòa bình đầu tiên giữa máy móc và con người kể từ khi con người tạo ra máy móc rất lâu về trước.

Tất cả là về tình yêu..

Vậy đâu là ý nghĩa của toàn bộ Ma Trận? Với vô số những ý niệm, ẩn dụ và biểu tượng hiện hữu trong mọi cảnh phim, thật khó để cô đọng tất cả vào một dòng duy nhất. Nhưng ngay cả điều ấy cũng không thể ngăn chúng ta. Trên thực tế, dù nghe có vẻ ủy mị. Nhưng ý nghĩa của toàn bộ ba phần phim Ma Trận là về tình yêu.

Một phân cảnh quan trọng trong việc nhìn thấu quá khứ và đặc biệt là tương lai của Ma Trận xuất hiện ở đoạn đầu Revolutions. Neo, bị giam hãm trong một ga tàu điện ngầm kết nối giữa hai thế giới. Vô tình gặp một “gia đình”, bao gồm người cha, người mẹ và đứa con gái. Từ người cha, Rama-Kandra, Neo học được một bài học vô cùng quý giá. Rama-Kandra và vợ của ông (cả hai đều là chương trình máy tính) đã tạo ra một cô bé có tên Sati. Sati là một chương trình không có mục đích và sẽ bị xóa khỏi máy chủ. Nếu bố mẹ em không thể giữ bí mật về con gái mình. Chính vì thế họ thỏa thuận với The Merovingian để đưa Sati vào Ma Trận, nơi The Oracle có thể chăm sóc em.​

Tại sao những chương trình ấy lại quan tâm đến việc Sati sẽ gặp phải chuyện gì? Tại sao ngay từ ban đầu họ lại tạo ra cô bé?.. Câu trả lời là vì tình yêu. Tất nhiên không phải “tình yêu” được hiểu theo một trạng thái cảm xúc của con người. Mà là một từ biểu tượng cho sự kết nối sâu sắc giữa hai thực thể. Cũng như Rama-Kandra giải thích, tình yêu chỉ là từ ngữ mà thôi.. Điều quan trọng là ý nghĩa mà anh gắn vào từ ngữ ấy. Hai chương trình này mang sự kết nối sâu sắc với nhau. Một sự kết nối mà họ dùng từ “tình yêu” để biểu lộ. Và nó mang một ý nghĩa gần gũi với sự hiểu biết của Neo về từ ngữ đó.

Sự giác ngộ này, về việc những thực thể máy móc có thể cảm nhận điều như thế, là hết sức quan trọng với Neo. Họ vốn biết về tình yêu và luôn có khả năng yêu, nhưng quân kháng chiến không biết điều đó. Liệu còn những khía cạnh con người nào khác mà họ còn có thể vươn tới? Sự nhân từ? Sự cảm thông? Và chúng ta đã thấy rõ họ phát triển ý niệm về sự bảo tồn bản thân mạnh mẽ đến như thế nào. Vốn cũng chính là nguyên nhân dẫn đến cuộc chiến. Suy nghĩ ấy tác động đến Neo xuyên suốt chiều dài bộ phim.​

Trước đó, có rất ít bằng chứng chỉ ra việc Neo có thể lý lẽ với máy móc. Rằng anh có thể cho họ nhìn ra nền hòa bình trong tương lai. Họ đơn giản là những cỗ máy giết người với logic ẩn sâu trong các bo mạch chỉ bật hoặc tắt, có hoặc không, tốt hoặc xấu. Nhưng Neo học được từ Rama-Kandra rằng nhân loại vẫn còn hy vọng. Vì máy móc đã sở hữu khả năng cơ bản và tốt đẹp nhất của con người.. đó là yêu.

Chúng ta tin rằng sự giác ngộ này đã tạo nên nền móng cho hiệp ước hòa bình. Mà Neo thương lượng với Deus Ex Machina – một hiệp ước mà chưa ai từng nghĩ nó có thể.. Nhưng nhìn lại, Neo đã làm được tất cả. Tương lai của Ma Trận nay trở nên rộng mở hơn bao giờ hết với vô vàn khả năng. Nhưng còn quá khứ thì sao?

Tình yêu thấm đượm xuyên suốt quá khứ của Ma Trận. Vô vàn những sự kiện quan trọng dựa trên tình yêu của người này với người khác. Dựa trên mối liên kết mạnh mẽ giữa hai người. Trong Ma Trận, The Oracle từng nói..”Là The One cũng như khi đang yêu”. Lúc đó, chúng ta không thể biết câu nói ấy phản chiếu đúng sự thật đến thế nào và mang nhiều tầng nghĩa đến đâu. Liệu Cypher có phản bội nếu Trinity cho anh thấy đôi chút ấm áp và cảm thông? Chúng ta không thể biết. Nếu Neo không cảm thấy mối liên kết mạnh mẽ với Morpheus. Liệu anh có liều cả mạng sống để cứu ông?.. Và tất nhiên, liệu Neo có trở lại ở đoạn cuối bộ phim nếu Trinity không thể hiện tình yêu với mình?

Trong Reloaded, tình yêu giữa Trinity và Neo được đưa vào trọng tâm chính. Hình ảnh họ dưới mái vòm trong bữa đại tiệc ăn mừng tại Zion mang sức ảnh hưởng quan trọng đến những gì sẽ xảy ra. Vì tình yêu ấy thúc đẩy Neo. Anh không thể một mình làm tất cả mọi chuyện, anh cần Trinity để tiến lên phía trước. Vì tình yêu ấy, Neo gặp phải cơn ác mộng. Dẫn tới việc anh nói Trinity đừng vào Ma Trận nữa. Vì tình yêu ấy, cô làm theo lời anh nhưng vẫn bước vào Ma Trận sau khi biết Neo đang gặp nguy hiểm.

Và trên tất cả, cũng chính vì tình yêu ấy mà Neo đã chọn cánh cửa trở lại Ma Trận để cứu Trinity. Thay vì làm theo điều mà The Architect muốn. Dẫn tới một loạt những sự kiện mang tới hòa bình sau đó. Mỗi ngã rẽ quan trọng của con đường này rất có thể sẽ kết thúc một cách hoàn toàn khác. Nếu tình yêu không đứng đằng sau sự lựa chọn của con người.

Tình yêu đóng một vai trò quan trọng trong những quyết định đó. Nếu Niobe không còn yêu Morpheus liệu cô có giúp anh chống lại Chỉ huy Lock? Sự giúp đỡ của cô đóng vai trò sống còn cho nhiệm vụ. Nếu Link không còn yêu hai người anh Tank và Dozer. Liệu anh có tình nguyện gia nhập tàu của Morpheus để đối mặt với mọi nguy hiểm?​

Trong Revolutions, tình yêu của Zee với Link cũng là nguyên nhân để cô tham gia vào quân đội kháng chiến. Sự tác động của cô trong việc hạ gục máy khoan là vô cùng lớn lao. Tình yêu của Niobe với Morpheus cũng hết sức quan trọng trong việc quyết định trao tàu của cô cho Neo và lái chiếc Hammer trở lại Zion. Nếu không phải vì tình yêu thì liệu cô có tin vào niềm tin bất diệt của Morpheus trước Neo?

Cũng chính vì tình yêu mà Trinity cứu Neo khỏi ga tàu điện ngầm. Khi The Merovingian hỏi “Cô thật sự sẵn sàng chết vì người đàn ông này?”, chính Persephone trả lời “Cô ấy sẵn sàng. Cô ấy sẽ giết từng người trong số chúng ta nếu cần thiết… vì cô ấy đang yêu.”.. Và tất nhiên Trinity đã làm như thế. Chính cô là người đã đưa Neo vượt qua thử thách trong thành phố máy. Chính vì tình yêu của Neo dành cho Trinity và dành cho nhân loại đã dẫn đến cuộc chiến giữa anh và Smith. Cũng như dẫn đến thương lượng máy móc và con người.

Cuộc chiến cuối cùng của Neo với Smith là lời khẳng định trực tiếp về sự quan trọng của tình yêu trong ba phần phim. Smith lớn giọng với Neo “Tại sao Mr. Anderson, tại sao anh lại làm thế? […] Liệu có phải vì tình yêu? Chỉ là ảo ảnh mà thôi Mr. Anderson. Chỉ là sự thay đổi bất thường của nhận thức. Tất cả chúng chỉ là một sản phẩm nhân tạo như chính Ma Trận. Cho dù chỉ có bộ óc của con người mới có thể sáng tác ra một thứ nhạt nhẽo như tình yêu. .”​

Rama-Kandra sẽ có đôi điều để phản bác lại luận điệu đó của Smith. Hai chương trình với những lý tưởng rất khác về tình yêu. Nhưng liệu một trong hai có đang phát triển vượt bậc hơn kẻ còn lại? Đó chính là lý do quyết định việc Smith thất bại. Hắn bị bỏ lại bởi một thế giới đang thay đổi. Với những chương trình như Rama-Kandra đang mở đường đến một tương lai. Nơi con người và máy móc có thể thấy điểm chung thay vì nhìn sâu vào khác biệt của mỗi bên.

Đây là một thế giới cần gửi lời cảm ơn đến tình yêu vì sự tồn tại của nó. Đây là một thế giới mà Neo đã trao cho con người, một thế giới đánh đổi bằng sự hy sinh của anh. Thế giới ấy là nơi mà định nghĩa về kẻ thù bị xóa sổ. Bởi nó là mầm mống của vấn đề chứ không phải cách giải quyết. Thế giới ấy là nơi những đấng sáng tạo và những thứ họ tạo ra có thể sống bình yên với nhau. Neo đã trao cho con cháu mình. Những thực thể tạo nên bằng cả cơ khí lẫn da thịt, một thế giới nơi mà máy móc có thể học cách yêu.
Nguồn bài viết: http://gamehub.vn/hub/ma-tran-bo-phim-sinh-nham-the-he-p1.122680/?fbclid=IwAR3ZDf5LzWsjrMUlsR9mqVcYDZJHvjVjGgOiS46prbTFgC6vzfmh9obf7WU
Cổng thông tin chuyên biệt đánh giá Game Mobile | Gamehub